Były sobie OZNS-y

W dniach od 3 do 29 lutego 2012 roku w Oświęcimskim Centrum Kultury prezentowana była wystawa historyczna przygotowana i opracowana przez Rudolfa Tadeusza Czerniaka pt. „Były sobie OZNS-y - krótka historia z dziejów Oświęcimia zapisana na fotografii".

W 2011 roku minęła 60. rocznica powstania i 10. rocznica zamknięcia Oświęcimskich Zakładów Naprawy Samochodów, znanych powszechnie jako OZNS-y. Był to w czasach PRL-u drugi po ZCHO zakład pracy w Oświęcimiu, zatrudniający w najlepszych latach ponad 1200 pracowników i kilkuset uczniów szkół przyzakładowych w warsztatach szkolnych. Oprócz szkół przyzakładowych posiadał własną stołówkę, hotel robotniczy i przychodnię zdrowia. Ze względu na swoją specyfikę, wielkość, fachowość zatrudnionych osób oraz osiągane wyniki działalności, OZNS-y były znaną i liczącą się firmą nie tylko w mieście ale również w Polsce. Wedługg opinii użytkowników były nie tylko największym ale i najlepszym zakładem wykonującym naprawy główne polskich samochodów ciężarowych Star. Zakłady tego typu stały się zbędne po zmianie systemu gospodarczego i wprowadzeniu do krajowej gospodarki bardziej trwałych pojazdów i nowoczesnych technologii.
Ale kiedyś, w warunkach izolacji od zachodniej technologii i narzuconej gospodarki centralnie sterowanej,  działalność OZNS-ów była niezbędna do funkcjonowania transportu. Pracowało tu i zdobywało wiedzę fachową w szkołach przyzakładowych i warsztatach szkolnych tysiące ludzi. Ludzie ci, w warunkach biedy, niedoborów i bylejakości, wytworzyli przyjacielski klimat wzajemnej współpracy, serdeczności i koleżeństwa oraz otwartości na drugiego człowieka. Teraz, po likwidacji zakładu, brakuje im tego klimatu. Narodziła się inicjatywa spotkań byłych pracowników. Na każde następne przychodzi coraz więcej ludzi. W 2011 roku odbyło się już III spotkanie.
Wystawa pt. „Były sobie OZNS-y... krótka historia z dziejów Oświęcimia, zapisana na fotografii”, obejmuje nie tylko 50-letni okres istnienia zakładu, ale sięga do okresu powstania obiektów w których zakład później funkcjonował, jak i do okresu po jego zamknięciu aż do chwili obecnej. Na wystawie można obejrzeć ponad 150 fotografii  obrazujących ten czas. Przede wszystkim jednak życie ludzi w powiązaniu z miejscem zatrudnienia w okresie realnego socjalizmu. Jest to więc taka skrócona historia PRL-u, widziana przez pryzmat jednego zakładu pracy. Fotografie są opisane oraz zawierają kilka unikalnych dokumentów z tamtego okresu.
Wystawa była już prezentowana w 2011 roku w Muzeum Zamek w Oświęcimiu i cieszyła się dużym zainteresowaniem zwiedzających. Teraz, po dokonaniu niewielkich zmian, prezentowana będzie w Oświęcimskim Centrum Kultury.

(Rudolf Tadeusz Czerniak)